दुभंगलेले ओठ व टाळू म्हणजे काय ? हा एक सर्वसामान्य जन्मदोष आहे. हा देवाचा शाप किंवा अपशकून नाही किंवा ग्रहणात काही कापल्याने हा दोष होत नाही. हा दरवर्षी हजारो निरागस बाळांमध्ये आढळतो. आनंदाची बाब म्हणजे दुभंगलेले ओठ व टाळू हे दोष पूर्णपणे बरे करता येऊ शकतात व हे दोष असणारे मूल अगदी इतर मुलांसारखे चांगले दिसू शकते, बोलू शकते यासाठी या दोषावर योग्य वेळी प्लास्टीक सर्जरी करून घेणे जरुरी असते. दुभंगलेले ओठ : दुभंगलेले ओठ एक बाजू किंवा दोन्ही बाजूस असू शकते तसेच ते पूर्ण किंवा अपूर्णही असते. असा दोष असणारे मूल खूप विद्रूप दिसते. अशा बाळाचे पालक खूप चिंतेत असतात.
दुभंगलेली टाळू : यामध्ये टाळू पूर्ण किंवा अपूर्ण फाटलेली असते. असा दोष असणाऱ्या बाळांना व्यवस्थित बोलता येत नाही. त्यांना आईच्या अंगावरचे दूध पाजता येत नाही, खाताना त्रास होतो. दूध किंवा पाणी पिताना नाकातून बाहेर येते, बऱ्याच वेळा निमोनिया (फुफ्फुसाचा आजार) होतो, बाळाचे वजन वाढत नाही, दात वेडीवाकडे येतात. सर्जरी पूर्वी काय काळजी घ्यावी? फक्त दुभंगलेले ओठ असणाऱ्या बालकांना आईच्या अंगावरचे दूध अगदी इतर चांगल्या मुलांसारखे देता येते. मात्र दुभंगलेली टाळू असणाऱ्या बालकांना आईचे दूध छातीला लावून पाजताना काळजी घ्यावी. तसेच, अशा रुग्णांना बाटलीनेही दूध पाजवू नये. यामुळे फुफ्फुसाचे आजार होतात. अशा बालकांना वाटी व चमच्याने दूध पाजावे. शक्यतो आईचे अंगावरचे दूध वाटीत काढून तेच चमच्याने पाजावे. पाजताना काळजी घेणे जरूरीचे असते. बाळाला उभे धरून पाजावे, आईने बसूनच दूध पाजावे (झोपून पाजू नये).
सर्जरी केंव्हा करावी ? दुभंगलेल्या ओठावरील सर्जरी तीन ते सहा महिन्यात व कमीत कमी ५ किलो वजन असताना व दुभंगलेल्या टाळूवरील सर्जरी एक वर्षे ते दीड वर्ष वय व कमीत कमी १० किलो वजन असताना करून घ्यावी म्हणजे रिझल्ट खूप चांगले मिळतात. ज्या रुग्णांवर योग्य वयात सर्जरी झाली नाही त्यांची कोणत्याही वयात सर्जरी करता येते पण रिझल्ट त्याच प्रमाणात मिळतात.
सर्जरीचा खर्च किती येतो ? सर्वात आनंदाची गोष्ट म्हणजे लहाने हॉस्पिटल (लातूर) व स्माईल ट्रेन (अमेरिका) यांच्या संयुक्त विद्यमाने दुभंगलेले ओठ व टाळू या जन्मदोषावर लहाने हॉस्पिटल, लातूर येथे वर्षभर पूर्णपणे मोफत प्लास्टीक सर्जरी उपक्रम राबविला जातो आहे.
अशा रुग्णांनी केंव्हा संपर्क साधावा ? अशा रुग्णांना तपासून मोफत सर्जरीसाठी तारखा दिल्या जातात. कोणत्याही दिवशी आपण आमच्या रुग्णालयात सकाळी ११ ते दुपारी २ या वेळेत तपासणीसाठी येऊ शकता. (रविवार सोडून) संपर्काचा पत्ता : लहाने हॉस्पिटल, दिनानाथ नगर, सावेवाडी, लातूर. फोन : (०२३८२) २५४४०६, २५८८८०.